Silnik spalinowy odznacza się pewnymi charakterystycznymi właściwościami, nie zawsze zgodnymi z wymaganiami trakcyjnymi:
- moment obrotowy silnika (przy stałym napełnieniu) jest praktycznie stały w całym zakresie prędkości obrotowej;
- moc silnika spalinowego rośnie proporcjonalnie do prędkości obrotowej i jest największa przy określonej optymalnej prędkości obrotowej;
- dla każdego silnika istnieje określona najmniejsza prędkość biegu jałowego poniżej której silnik przestaje sam pracować;
- silnik pracuje najekonomiczniej tylko w pewnym, stałym dla danego silnika zakresie prędkości obrotowej;
- silnika spalinowego nie należy uruchamiać pod obciążeniem;
- wał korbowy w silniku spalinowym obraca się tylko w jednym kierunku.
PRAWIDŁOWA EKSPLOATACJA I KONSERWACJA SILNIKA
Silniki spalinowe są bardziej skomplikowane konstrukcyjnie od silników elektrycznych. Aby silnik spalinowy mógł prawidłowo wykonywać swoją pracę musi być wyposażony w różne układy umożliwiające prawidłową eksploatację i nie dopuszczające do uszkodzeń. Takie zadania spełniają układy zasilania, chłodzenia, rozrządu i smarowania. Bardzo wielką rolę w silniku spalinowym odgrywa precyzyjność budowy. Zlekceważenie drobnego elementu podczas budowy silnika może szybko doprowadzić do zniszczenia lub poważnego uszkodzenia silnika. Układy pomocnicze wyżej wymienione na bieżąco utrzymują silnik w prawidłowym funkcjonowaniu. Układ zasilania dostarcza na bieżąco paliwo do zaworów silnika, układ rozrządu kontroluje prawidłową pracę silnika - dostarcza w odpowiednim czasie odpowiednią dawkę paliwa i powietrza do cylindrów. Układy te są niezbędne do poprawnej pracy silnika. Niezmiernie ważne jest bezpieczeństwo silnika podczas pracy. Bardzo dużą rolę w silniku odgrywa chłodzenie i smarowanie części trących. Bez tych czynników silnik szybko by uległ zniszczeniu. W związku z tym silnik posiada układ chłodzenia i układ smarowania, które intensywnie odprowadzają ciepło ze ścianek cylindra oraz smarują części trące.
Układy pomocnicze jednak nie są w stanie same przez nieokreślenie długi czas dostarczać silnikowi smaru, odprowadzać w sposób prawidłowy ciepło. Bardzo ważna jest także rola człowieka przy obsłudze silnika spalinowego gdyż zapewnia to długą i niezawodną jego pracę.
Podczas konserwacji silnika należy zwracać uwagę na poziom i ciśnienie oleju a także jego temperaturę. Zbyt wysoka temperatura łożysk głównych oraz innych części trących spowodowana może być zbyt małą ilością oleju smarnego, zbyt niskim ciśnieniem w układzie smarowania lub złą jakością oleju. Tego typu wady należy bezzwłocznie eliminować. Warto zbadać stan filtrów oleju i pompy olejowej. W układzie chłodzenia należy sprawdzać temperaturę czynnika chłodzącego, stan uszczelnień, zaworów i przewodów doprowadzających i odprowadzających czynnik chłodzący. Duże znaczenia ma chłodnica więc w przypadku nieprawidłowości w układzie chłodzenia należy zwrócić szczególną uwagę na jej stan. W przypadku, gdy silnik spala więcej paliwa niż przewiduje norma należy sprawdzić stan zaworów ssawnych i wydechowych oraz ich prawidłowość zamykania się i otwierania, poza tym należy zwrócić uwagę na stan zanieczyszczenia filtrów paliwowych. Części nieruchome powinny być zawsze dokręcone, części ruchome nasmarowane. Rodzaj smarów i olejów smarnych podaje wytwórnia silnika i należy się tym kierować przy doborze czynników smarnych. Podczas pracy silnika wydzielają się gazy spalinowe. Należy zwracać uwagę na ich zapach i kolor. Wszelkie zabrudzone i zanieczyszczone elementy należy czyścić, ich nadmierne zanieczyszczenie spowodowane może być nieprawidłową pracą urządzenia wydzielającego zanieczyszczenia. Należy znaleźć przyczynę tego stanu i ją usunąć. Wszystkie zawory należy starannie czyścić i regulować.
Zakres czynności konserwacyjnych jakie powinny być prowadzone przy danym silniku oraz ich termin wykonywania podaje wytwórnia.
Lekceważenie zasad obsługi i eksploatacji silników spalinowych prowadzi do szybszego zużywania się części trących i skraca żywotność silnika, a bardzo często prowadzi do szybkiego zniszczenia silnika w wyniku wybuchu pożaru lub zniszczenia układów mechanicznych silnika.
